ویتامین های ضروری طیور

 ویتامین:

ترکیبات آلی می باشند که برای تامین نیازهای فیزیولوژیک اعم از سوخت و ساز مواد غذایی، اعمال حیاتی بدن، پرورش و…ضروری هستند

ویتامین ها به دو گروه محلول در چربی و آب تقسیم‌میشوند

تمامی ویتامین های شناخته شده به جز ویتامین c از اجزاء ضروری جیره ها برای طیور به شمار می‌روند ویتامین های ‏A  وD و ریبوفلاوین ویتامین هایی هستند که بیشترین احتمال کمبود در مورد آنها وجود دارد .

دلیل این کمبود چیست ؟امروزه تمایل بسیاری برای حذف پروتئین های حیوانی مانند پودر ماهی پودر گوشت و اجزای پرفیبر را مانند پودر یونجه از جیره های غذایی وجود دارد

ویتامین های محلول در چربی:  A,D,E,K

الف ویتامینA :

ضروری برای رشد ،بینایی، حفظ سلامت غشاهای مخاطی و…

ب ویتامین D:

ضروری برای متابولیسم مناسب کلسیم و فسفر به منظور شکل گیری طبیعی استخوان‌ها، منقار، ناخن ها و همچنین پوسته تخم مرغ

ج ویتامین E:

موثر ترین آنتی اکسیدان طبیعی برای پیشگیری از آنسفالومالاسی این ویتامین به همراه سلنیوم از دیاتزاکسیداتیو جلوگیری می نماید همچنین به همراه سلنیوم و اسید آمینه سیستین برای پیشگیری از میوپاتی تغذیه ضروری است

ویتامین K:

ضروری برای ساخت پروترومبین این ویتامین در کربوکسیلاسیون اسید گلوتامیک در پروترومبین استئوکلسین و تعداد دیگری پروتئین اتصالی به کلسیم نقش ایفا می کند.

ویتامین های محلول در آب: B1,B2,B3,وبیوتین و B5وB6واسید فولیک و B12 و کولین و C

الف) B1(تیامین) :

تیامین در بدن به شکل فعال آن که تیامین پیروفسفات است تبدیل می شود این ماده کو فاکتور مهم در واکنش‌های  دکربوکسیلاسیون اکسیداتیو و تبادلات آلدئیدی در متابولیسم کربوهیدرات میباشد کمبود تیامین و بروز نشانه‌های مربوط به آن از بیماری های شایع دوره برو دینگ است.

ب) B2 (ریبوفلاوین):

وجود ریبوفلاوین در بسیاری از سیستم های آنزیمی بدن به عنوان کوفاکتور ضروری است

‏NAD,NADP  سیتوکروم ردوکتاز سوکسینیک دهیدروژناز،L و -D آمینو اسید اکسیداز -Lهیدروکسی اسید اکسیداز و هیستامیناز تنها چند مثال از آنزیم های حیاتی برای واکنش های اکسیداسیون -احیا در تنفس سلولی هستند که ریبوفلاوین در عملکرد آنها نقش دارد.

ج)B3 (نیاسین):

یا اسید نیکوتینیک در ساختمان دو آنزیم مهم نیکوتین آمید آدنین دی نوکلئوتیدNAD و نیکوتین آمید آدنین دی نوکلئوتید فسفات NADPوجود دارد این دو آنزیم به طور گسترده ای در متابولیسم پروتئین، چربی و کربوهیدرات درگیر هستند و به خصوص در واکنش های متابولیکی تامین انرژی اهمیت بسیار زیادی دارند.

بیماری مربوط به نیاسین به دنبال کمبود آن بروز می کند.

 سطح نیاز جوجه ها به نیاسین به میزان تریپتوفان موجود در جیره بستگی دارد هنگامی که مقدار تریپتوفان جیره بر روی مرز قرار داشته باشد جوجه ها قادر هستند تقریبا از هر ۴۵ میلی گرم تریپتوفان جیره ۱ میلی گرم نیاسین تولید کنند .

برای تولید نیاسین از تریپتوفان حضور ویتامین هایB1,B2,B6 ضرورت دارد.

د)بیوتین:

برای واکنش‌های کربوکسیلاسیون و دکربوکسیلاسیون که مسئول تثبیت دی اکسید کربن هستند یک کوفاکتور ضروری است چنین واکنش هایی نقش مهمی در فرایندهای آنابولیک و در متابولیسم نیتروژن ایفا می‌کنند.

بیماری مربوط به این ویتامین به دنبال کمبود آن به وجود می آید.

ر)B5 (اسید پانتوتنیک):

لیل نقش اسید پانتوتنیک در حفظ سلامت پوست بعضا به آن عامل ضد درماتیت جوجه نیز گفته می‌شود.

این ویتامین جزئی از کوآنزیم a است که در شکل گیری اسید سیتریک در چرخه کربس، ساخت و اکسیداسیون اسیدهای چرب،اکسیداسیون کتو اسیدهای حاصل از د آمیناسیون اسیدهای آمینه ،استیلاسیون کولین و بسیاری از واکنش های دیگر نقش دارد.

بیماری مرتبط با اسید پانتوتنیک به کمبود آن مربوط می‌شود.

خ)B6 (پیریدوکسین):

برای فعالیت آنزیم های متعدد به خصوص آنهایی که درگیر ترانس آمیناسیون و دکربوکسیلاسیون اسیدهای آمینه هستند ضروری می باشند. بیماری مربوط به پیروکسین در اثر کمبود این ویتامین به وجود می‌آید از میان ویتامین‌های گروه ب نقش ویتامین ب ۶ در عملکرد دستگاه ایمنی به طور گسترده مطالعه شده است ویتامین ب ۶ در توسعه و حفاظت بافت‌های لمفوئیدی دخالت دارد.

ن)اسید فولیک:

قسمتی از آنزیمی است که در متابولیسم کربن منفرد نقش ایفا می‌کند این ویتامین در متابولیسم گروه متیل نقش محوری دارد. اسید فولیک در ساخت پورین ها و متابولیت‌های بسیار مهمی مانند کولین ،متیونین و تیمین که دارای گروه متیل هستند تاثیرگذار است. از این رو اسید فولیک برای متابولیسم طبیعی اسید نوکلئیک و شکل‌گیری نوکلئوپروتئین هایی که جهت تکثیر سلولی مورد نیاز هستند ضروری می باشد بیماری مربوط به این ویتامین در اثر کمبود آن رخ می دهد.

ط)B12 (کوبالامین):

ویتامین ب ۱۲ در ساخت اسید نوکلئیک و متیل در متابولیسم کربوهیدرات و چربی نقش دارد یکی از عملکردهای اصلی آن به عنوان آنزیم ایزومریزاسیون متیل مالونیل کوآنزیم A به کوکسینیل کوآنزیم A می باشد. در طیور اهمیت اصلی ویتامین ب ۱۲ به تفریخ پذیری تخم مرغ های جوجه کشی و مرگ جنینی مربوط می‌شود.

کمبود ویتامین ب ۱۲ در جوجه های گوشتی باعث کاهش رشد افت بهره وری از خوراک و تلفات می گردد.

ویتامین ب ۱۲ تنها در فراورده های با منشا حیوانی مثل پودر گوشت و پودر ماهی یافت می شود.

س)کولین:

در استیل کولین و فسفولیپیدهای بدن حضور دارد. این ویتامین بعنوان یک منبع متیل در بدن در ساخت ترکیبات حاوی متیل مانند متیونین، کره آتین ،کارنیتین و N متیل نیکو تینامید فعالیت می نماید.

م)ویتامین C:

به دلیل آنکه برخلاف انسان، در بدن پرندگان ساخته می شود این ویتامین را در گروه مواد مغذی ای که تامین آن در جیره ها ضروری باشد قرار نمی‌دهند. افزایش مقاومت پرندگان در برابر عوامل عفونی مختلف از جمله اشریشیاکلی و ویروس بیماری نیوکاسل در نتیجه دریافت مقادیر کافی ویتامین c به خوبی شناخته شده است.

عملکرد آنتی اکسیدانی ویتامین c به استحکام و پایداری غشا سلولی لکوسیت ها کمک می کند و حضور مقادیر کافی از این ویتامین فعالیت فاگوسیتوز را در نوتروفیل ها افزایش می دهد.

نویسنده:محمد فرخنده اقبال

منابع:

 Broiler Breeder Productin and Diseases of Poultry by Dr.Avesta Sadrzadeh

Principles of Diseases Prevention in Poultry by Dr.Avesta Sadrzadeh

Cunningham’s Textbook of Veterinary Physiology by Bradley G. klein