ناهنجاریهای مادرزادی و ارثی در دندانها


تعداد غیرطبیعی:
تغییر درتعداد دندانها تاکنون در چندین گونه حیوانی مشاهده شده است. عدم رشد دندانها یا نبود دندان امری نادر است اما کاهش تعداد دندانها(Hypodontia or oligodontia) به شکل مادرزادی(ژن مغلوب) به ارث میرسد و بیشتر در دندانهای پیشآسیایی و در نژاد Kerry Blue Terriers دیده میشود. افزایش تعداد دندانها یا دندان های اضافی(Hyperdontia polyodontia or) که احتمالاً از طریق تکثیر بیش از حد لامینای دندان در طی رشد ایجاد میشوند و بیشتر در دندان های دائمیِ پیش، پیشآسیایی و آسیایی بزرگ دیده میشوند، میتواند منجر به عدم انطباق دندانها و ارتباط ناصحیح بین آنها هنگام بسته شدن دو فک(malocclusion )، مشکل در بلع و سلامت دندانها شود. دراینگونه موارد برای جلوگیری از مشکلات احتمالی پیشرو دندانهای اضافی خارج میگردند.
بینظمی ریختن دندانها:
باقیماندن دندانهای شیری و نریختن آنها در دندانهای پیش یا ثنایایی اسب معمولتر است که میتوان ماهیت آنها را با رادیوگرافی تشخیص داد. باقیماندگی دندانهای ثنایایی نیز میتواند موجب malocclusion و جابجایی دندان ثنایایی دائمی شود.گاهی دندانهای شیری گونهای به دلیل جدا نشدن رباطهای اطراف آنها، باقیمانده و با بالاآمدن دندانهای دائمی شل میشوند و نام درپوش میگیرند. این دندانهای شل میتواند موجب تکاندادن سر، بیمیلی و مشکلات جویدن و در صورت پوسیدگی موجب خرابی دندان های مجاور شوند. بهتراست در صورت مواجهه باچنین موردی آن دندان راکشید. همچنین مطالعات نشان داده درسگهای زیردوسال و نژادهای کوچک(toy poodles) وجود دندانهای شیری باقیمانده خصوصا دندانهای نیش نیزشایع است و این احتباس میتواند موجب جابجایی دندان دائمی، malocclusion، گیرغذایی و پوسیدگی دندان و بیماری های لثه ای متعاقب آن شود بدین منظور برای جلوگیری از آسیب رسیدن به جوانه دندان دائمی بایستی آن دندان در اسرع وقت کشیده شود.
ناهنجاری در موقعیت ، شکل و جهت دندانها:
جابجایی یا چرخش دندانها در بسیاری ازگونهها موجود است. در اسبها، دندانهای گونه بیشتر از دندانهای ثنایا و دندانهای دائمی بیشتراز دندانهای شیری تحت تأثیر قرار میگیرند. بیشتر جابجاییها به دلیل فشار دندانها در فضای کوچک دهانی است که به دنبال آن malocclusionو نقاط تیز دندانی ایجاد میگردد. درمان عبارتاند ازسایش سطح ناهموار دندانی و یا خارج کردن آن درصورت شدید بودن. درسگها، چرخش معمولاً در نژادهای brachycephalic و بزرگ توصیف شده است، که اولین پیشآسیایی فک پایین یا سوم فوقانی اغلب تحت تأثیر قرار میگیرند در این حیوانات دندانهایی که به طور غیرعادی قرارگرفته اند مجددا malocclusion ایجادکرده و یا بر موقعیت قرارگیری دندانهای مجاور تأثیر میگذارند که خارجکردن دندان در حیواناتی که بشدت درگیر هستند انجام میشود.
آسیبهای مینای دندان:
hypoplasia, hypomineralization و dysplasia مینای دندان در حیوانات بزرگ و کوچک دیده میشود که از علل شایع آن میتوان به تب، تروما، سوءتغذیه و مسمومیت اشارهکرد. اختلالات مادرزادی و عفونتها میتوانند بر فعالیت سلولهای سازندهی مینا (آمیلوبلاست) اثرگذار باشند و ضایعاتی از جمله تخریب و حفره دار شدن مینای دندان یا نبودآن را ایجادکند. این دندانها مستعد اجتماع پلاکها درنتیجه نفوذ باکتریها و پوسیدگی دندان هستند؛ درصورت وجود این مشکل در حیوانات خانگی میتوان از صمغهای ترمیمی و مراقبتهای روزانه همچون مسواک زدن استفاده نمود وتاحدی از مشکلات دندانی پیشرو جلوگیری کرد. تجویز برخی داروها ازجمله داروی تتراسایکلین در حیواناتی مثل تولهسگهای زیر 6ماه منجر به تغییر رنگ دائمیِ زرد مایل به قهوهای در دندانها شود. در نشخوارکنندگان گاهی مینای برخی از دندانها رنگهای مختلفی دارندکه تصور میشود این بیماری دارای یک علت ژنتیکی است اما به طورکلی از نظر بالینی فاقد اهمیت است.
منبع: msd vet manual
About نگین مهدوی
دانشجوی دکتری عمومی دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
سایر نوشته های نگین مهدوی
دیدگاهتان را بنویسید