كنترل هورمونی سيكل های استروس سگ

از آنجا که سگ دوبار در سال فحل می‌شود؛ و هر بار حدود 7 تا 10 در پرو استروس و 7 تا 10 روز در استروس هستند؛ حدود58 تا 65 روز در آبستنی یا آبستنی کاذب و حدود 1 تا2 ماه درآنستروس شیردهی وسپس حدود 2 تا 3 ماه در آنستروس فیزیولوژیک قرار می‌گیرد؛ قبل از درمان هورمونی، می‌بایست از مرحله سیکل استروس مطلع شد.

روش‌های تعیین مرحله سیکل استروس

1. اخذ سابقه

سگ در پرواستروس ترشح خونی در 80% موارد و بزرگی فرج گاه تا 6 برابر در 80 % موارد نشان می‌دهد. در استروس که جفت پذیر می‌شود، خونریزی قطع می‌شود.

در آبستنی کاذب آشکار یا آبستنی واقعی، شکمش بزرگ و پستان پر شیر می‌شود.

پس از زایمان حدود 1 تا دو ماه به توله‌ها شیر می‌دهد.

پس از از شیرگیری حدود 3 ماه در آنستروس است.

بین دو فحلی 5 تا 7 ماه و معمولا 6 ماه فاصله وجود دارد.

2. روش خونگيری و سرولوژی برای پيدا كردن مرحله سيكل با استفاده از هورمون

هورمون‌ها در هر مرحله از سیکل استروس:

• آنستروس: همه چيز پايين.
• در آنستروس ولی 2 هفته قبل پرو استروس FSHرو به افزایش.
• درپرو استروس LH رو به افزایش که تا 40 نانوگرم می‌رسد؛ نه بیشتر و سپس E2 استراديول که رو به افزایش می‌رود.
• در استروس، تا حدود 4 روز به آخر استروس و 2 روز قبل از غلیان LH هورمون E2  زیاد می‌شود؛ ولی سپس کاهش می‌یابد.
• در آخر استروس: LH تا حدود 100 و 120 نانو گرم و پروژسترون روبه افزایش.

در دي‌استروس؛ که بعداز تخمك گذاري است، عمدتاً اول پروژسترون و سپس استروژن رو به ازدیاد و پروژسترون رو به کاهش داریم. پروژسترون تا روز بيست پس از  تلقيح بالا است از روزبيست تا شصت کاهش می‌یابد؛ ولی استروژن افزایش می‌یابد. پرولاكتين با فرمان‌هاي مغزي تا روز 65 از جسم زرد حمایت می‌کند و بعد کاهش آن سبب لوتئولیز و بروز زایمان می‌شود.

دو نوع آبستني كاذب داريم:  در نوعي كه {نمود} رفتاری نشان مي‌دهد، پرولاكتين و قبل از آن استروژن زیادتر است كه اورت نام دارد.  نوع دیگر كورت است كه {نمود} رفتاری ندارد و پرولاکتین کم است.

تفاوت‌های آبستنی و آبستنی کاذب

• پروژسترون در آبستني كاذب با روند كند كاهش مي‌یابد. در آبستني واقعي، ناگهان کم می‌شود. جسم زرد سگ بيست نانو گرم توليد مي‌كند؛ از همه حيوانات بيشتر است. تا 4 هفته پس از زایمان، تحلیل رفتن جسم زرد ممکن است طول بکشد.
• فيبرينولژن سگ آبستن بالاتر است.
• بر اثر وجود جفت، سي ري اكتيو پروتئين در آبستنی بالا است.
• سونوگرافی و رادیولوژی، توله‌ها را نشان می‌دهد.

3. نمونه‌گيري سوآب واژن که روي لام کشیده می‌شود و با رنگ آميزي گیسما یا … و شمردن سلول انجام می‌شود. در پرواستروس سلول گلوبول قرمز می‌بینيم.

 

نوع سلول		پرواستروس		استروس		اوایل مت استروس	آنستروس	واجینیت و پیومتر
		اوایل	اواخر	اوایل	اواخر
پارابازال		+++	+	–	–	–	++	±
بینابینی کوچک		+++	++	–	–	+	+	±
بینابینی بزرگ		±	++	+++	+++	–	–	±
بدون هسته کراتینی شدئه		–	++	++++	+++	±	–	–
گلوبول قرمز		+	+++	++	–	–	±	±
نوتروفیل		+	–	–	+	+++	+	++++

 

 

کوتاه کردن  دوره آنستروس

نخست باید از شیرگیری انجام شود. اگر لازم است، می‌توان از شیر خشک کمک گرفت. سپس با تزریق هورمون‌های استروژن، GnRH, hCH, eCG کابرگولین می‌توان فحلی ایجادکرد.

1. هر 2 تا 3 روز یکبار نیم میلی گرم استرادیول، گاه روزانه تا 8 روز.
2. روزی 250 تا 500 واحد eCG تا بروز فحلی در حدود 7 تا 10 روز سپس یک دوز 500 میلی گرمی hGC.
3. مترگولین که آنتا گونیست سروتونین است.
4. کابرگولین ضد پروولاکتین در 5 میکروگرم در کیلو تا 20 روز به صورت قرص خوراکی.
5. ترکیبی از روش دوم و چهارم مرسوم است.

مبارزه با آبستنی کاذب نهان

ایجاد استرس، تنها نگه داشتن تا 48 ساعت و محدودیت آب و غذا سبب بروز استرس، افت پرولاکتین، از بین رفتن جسم زرد موجب ورود دام به دوره آنستروس می‌شود.

مبارزه با آبستنی کاذب آشکار

1. پروستاگلندین 44/0 میلی‌گرم در کیلو روزی دوبار تا ارفع علائم( داخل عضلانی).
2. کابرگولین 20 میکرگرم در کیلو تا رفع علائم (قرص خوراکی).
3. OHE از قبل از بروز نه در مشاهده علائم.

 

ایجاد سقط یا خاتمه دادن به آبستنی در سگ

• تزریق استرادیول تا 72 ساعت پس از جفت‌گیری.
• ترکیب کابرگولین(یابروموکریپتین) و PGf₂α که ار 25 تا 30 روز پس از جفت گیری شروع می‌شود.44/0 میلی‌گرم در کیلوگرم حداکثر 1 میلی لیتر) ازپروستاگلندین صناعی هر 3 تا 4 روز یکبار و کابرگولین(یابروموکریپتین).
• استفاده از aglipriston یا همان Epostan  که جلوی ترشح پروژسترون را می‌گیرد. این دارو محدودیت 30 روزه داروی قبلی را ندارد.
• استفاده از RU486 یا mifepristol که با پروژسترون در قرارگرفتن درگیرنده های پروژسترون رقابت می‌کند.
• كورتون‌ها داروي مناسبي نيستند.

 

مراقبت از سگ آبستن

• بررسی قند خون ناشتا و GTT برای بررسی ديابت از سي روز بعد از تلقیح در آبستني معمول است و سبب چاقی توله‌ها می‌شود.
• كنترل كلسيم (كمبود كلسيم يا اكلمسي از 2 هفته قبل تا 2 هفته بعد از زایمان)
• كنترل فشار خون (پراکلمسی9 در 2 هفته آخر

عفونت‌های رحمی سگ

برحسب نوع عفونت برخورد مي‌كنيم؛

آنتي‌بيوگرام مي‌كنيم؛ اما اگر خواستيم به سرعت عليه اشرشيا كلاي عمل کنیم، آنتی‌بیوتیک مناسب عمومي (سفتي ریاكسون-انروفلوكساسين) و ضد التهاب(كتوفن، کاپروفن و ملوکسیکام) و سرم و دیورتیک ( فروسماید) استفاده می‌کنیم.

سگ‌های جوانی که دير فحل می‌شوند!

برای بروز فحلی توله، باید به  40٪؜ وزن مادر بالغ برسد. تاخیر با تغذيه در بسیاری از موارد اصلاح می‌شود.كمبود يد نیز شايع است و بايد سطح آن در خون اندازه گرفته شود.

پركاري غده آدرنال، به نام سندروم كوشين هم دليلی شايع است. اگر دلیل اوليه باشد، از كتوكنازول كه ضدقارچ است استفاده مي‌كنيم. اما اگر ثانويه بود، علت اوليه (استرس) را پيدا می‌کنیم و با آن مقابله می‌کنیم. پس از اصلاح، از القای استروس استفاده می‌کنیم.